(Bài tham luận thuộc đơn vị tỉnh Gia Lai được gởi cho Hội thảo Hoằng pháp toàn quốc tại tỉnh Kiên Giang, tổ chức từ ngày 6 đến 10/5/2010 trong chủ đề nhóm: Hoằng pháp với công tác từ thiện xã hội).

Từ thiện với tính tích cực và trong sáng, thể hiện tinh thần từ bi cứu khổ ban vui của đạo Phật là một trong những công tác hoằng pháp mà Giáo hội rất quan tâm.

Từ thiện là những hoạt động đạo đức mang tính xã hội hóa:

Làm công tác từ thiện là đem thông điệp từ bi của đạo Phật truyền bá vào nhân gian, để nhân loại có cơ hội gần gũi chánh pháp. Công tác này tuy thấy dễ mà khó. Khó là vì nó là một hoạt động đạo đức, bất vụ lợi. Nó đòi hỏi người làm giữ được tâm bình đẳng, không phân biệt trong đối xử, dứt bỏ ý niệm thân sơ, yêu ghét, vì lợi ích cho chúng sanh, không nghĩ đến lợi ích cá nhân, nhất là phải có đức tánh hy sinh và lòng kiên nhẫn mới có thể vượt qua mọi trở ngại thử thách và đem lại lợi lạc cho chúng sanh.

Từ thiện là thể hiện lòng từ bi:

Đạo Phật là đạo từ bi, như trong khế kinh có dạy: “Từ năng dữ nhứt thiết chúng sanh chi lạc. Bi năng bạt nhứt thiết chúng sanh chi khổ”. Từ bi không chỉ giới hạn trong ý niệm, mà chính là biểu hiện trong hành động, tạo sức mạnh giúp chuyển hóa đời sống con người. Sống là yêu thương, là nhường cơm xẻ áo. Khi cây Từ bi được vun trồng thì đóa hoa tình thương bừng nở. Chỉ có tình thương thật sự mới đem lại sự thanh bình, an vui, hạnh phúc cho cuộc đời. Ở đâu có mặt của Từ bi ở đó được cứu khổ. Từ bi là hạnh nguyện không cùng tận, hạnh nguyện của Bồ-tát Quán Thế Âm. Ngài là người tiên phong ươm mầm hạnh phúc, xóa khổ tạo vui, giúp cho chúng sanh hồi đầu phản tỉnh. Cho nên mỗi khi hướng về Ngài, chúng sanh sẽ biết yêu thương, săn sóc bảo vệ sự sống và hạnh phúc của muôn loài.

Cuộc đời vốn triền miên đau khổ là do lòng ích kỷ của con người, dưới sự chi phối của vô minh nên chúng sanh mãi lo đấu tranh, hận thù; chỉ có lòng khoan dung độ lượng mới xoa dịu nỗi đau cho chúng sanh. Từ bi là chất liệu để xây dựng niềm vui, hóa giải khổ đau, mang lại niềm an lạc trong chánh pháp. Với tinh thần Từ bi, con người sẽ đem lại niềm hạnh phúc chân thật ngay nơi thế gian loạn động này, nó mãi mãi là phương châm đạo đức cho nhân loại tồn tại và phát triển.

Nếu ta sống với nhau mà không có tình thương, không có sự hiểu biết và tâm hỷ xả thì dù chúng ta có tổ chức tinh xảo đến đâu, cũng chỉ là môi trường để con người cấu xé lẫn nhau, dẫn đến những thảm họa chiến tranh không thể đo lường. Cho nên chỉ có suối nguồn Từ Bi mới dập tắt những khổ đau, đưa nhân loại xích lại gần nhau trong yêu thương và hiểu biết.

“Tâm từ trải khắp khôn lường

Tâm bi hiện hữu mười phương chan hòa

Lòng người nở một đóa hoa

Chúng sanh hạnh phúc an hòa tình thương”.

Từ thiện với tinh thần tùy duyên bất biến, vô ngã vị tha:

Chúng ta là những sứ giả của Như Lai, tu tập theo hạnh nguyện từ bi của Phật, Bồ tát, thể nhập vào đời theo dòng chảy độ sanh, dù ở bất cứ lãnh vực nào của xã hội, cũng thể nhập một cách “tùy duyên”, bằng cách uyển chuyển pháp hành theo các đối tượng cần hóa độ mà hóa độ. Trên tinh thần vô ngã vị tha, chúng ta sẽ đồng cảm, đồng hành, đồng sự với tất cả các đối tượng xung quanh, dù đó là người trí thức hay người lao động, nhưng bản chất “bất biến” vẫn thường hằng. Các vị lãnh đạo nhà nước thường đề cao phương châm: “Hòa nhập chứ không hòa tan”. Cũng vậy, trong Đạo Phật ứng dụng phương châm” tùy duyên” nhưng “ bất biến” hoặc ngược lại.

Người đã giác ngộ thì luôn quán chiếu rằng: tài sản cũng như thân mạng đều là giả tạm, vô thường, thì có cái gì là ta hay của ta mà tham lam, tiếc nuối, hay tự cao tự đại… Có như vậy chúng ta mới hướng mọi người về con đường Chân- Thiện- Mỹ.

Nguyện soi sáng trần gian bằng tuệ giác

Nguyện cứu đời bằng sữa ngọt yêu thương

Mang hành trang lục độ để lên đường

Đi gieo rắc ánh vàng cho tất cả.

Từ thiện với giáo hóa tâm linh:

Không chỉ san sẻ cơm ăn, áo mặc, chỗ ở, thuốc men…mà có thể xem người hoằng pháp đã thực hiện được tâm hạnh Từ bi. Cứu giúp chúng sanh bằng phương tiện vật chất chỉ là đóng góp một phần nhỏ để xoa dịu nỗi đau của nhân loại, của xã hội cộng đồng. Trong khi nỗi khổ của chúng sanh đầy cả hư không, nước mắt của chúng sanh đầy cả bốn biển, chút ít vật chất không thể nào xóa hết nỗi khổ đau vốn đè nặng chúng sanh trong vô lượng kiếp. Ngoài việc chia xẻ cơm áo, chỗ ở, thuốc men…, các hoằng pháp viên cần phải chú trọng mặt tâm linh, phải làm sao cho chúng sanh thâm nhập giáo lý nhiệm mầu của đạo Phật để được giác ngộ giải thoát.

Hiện nay nhiều đạo tràng mở ra các khóa thiền, các khóa niệm Phật, trợ niệm cho người sắp lâm chung… Cụ thể như Chùa Hoằng Pháp ở Hóc Môn và nhiều nơi khác đã và đang làm. Đây là công tác hoằng pháp đầy ý nghĩa và lợi ích.

Từ thiện với sứ mạng hoằng pháp lợi sanh:

Từ thiện là một pháp môn trong tám vạn bốn ngàn pháp môn để đưa chúng sanh đến gần Chánh pháp. Chúng ta thường nghe câu: “Có thực mới vực được đạo”. Trong việc hoằng pháp, phương thức hữu hiệu là trước dùng phương tiện vật chất để ổn định đời sống, rồi sau đó hướng dẫn họ đến gần với Đạo. Đạo Phật dùng hai chữ “chúng sanh” là chỉ cho mọi sinh vật, nên việc làm từ thiện đúng nghĩa là nhổ tận gốc rễ cái khổ cho chúng sanh, chứ không chỉ xoa dịu cái quả khổ trong hiện tại, mà để mặc cho cái nhân gây ra khổ mãi về sau. Người có lòng Từ bi là vừa xoa dịu vết thương đau khổ trong hiện tại, mà vừa chữa cho khỏi nguyên nhân gây ra đau khổ, như người làm vườn không chỉ phác cho sạch cỏ trên mặt đất, mà còn đào sâu xuống dưới, nhổ cho sạch gốc rễ của cỏ nữa.

Chúng sanh từ vô lượng kiếp đến nay trải qua biết bao nhiêu là cảnh khổ, từ vật chất đến tinh thần, nhất là đối với luật vô thường: sanh, già, bệnh, chết, chưa ai thoát khỏi được. Đã không thoát được mà còn vô tình gây thêm nhiều nghiệp khổ, lắm khi cứ quên mất cái tuổi già mỗi ngày mỗi chồng chất, quên mất cái chết sắp đến gần!

Như thế cứu giúp chúng sanh về phương diện không gian bao gồm cả muôn loài, về phương diện thời gian bao gồm cả quá khứ, hiện tại và tương lai. Nếu chỉ cho vui và diệt khổ trong hiện tại, mà không nghĩ đến cho vui diệt khổ trong tương lai thì chưa được gọi là hoằng pháp. Bởi thế chúng ta cần phải tạo nhân vui và diệt nhân khổ.

Xã hội ngày nay đang phải đối mặt trước những tệ nạn xã hội, chúng giống như những con yêu quái lộng hành, vươn những chiếc vòi quấn lấy những người nhẹ dạ cả tin, đưa con người vào con đường đen tối, gây bao đau thương cho cuộc đời. Nếu nó cứ vươn mãi những chiếc vòi ma quái thì thử hỏi con người sẽ đi về đâu? Đây là vấn đề trăn trở trong lòng mỗi người.

Trong kinh thường dạy: Khổ do nghiệp, nghiệp do hoặc, hoặc tức là vô minh - phiền não. Vô minh - phiền não đều ở trong tâm của mỗi người. Tâm là gốc của muôn pháp, một niệm phóng đi sẽ tác thành nghiệp báo. Cho nên những tư tưởng bất thiện, những hành vi bất chánh, những ngôn từ vô bổ, đều là những yêu ma quỷ quái hiện hành trong tâm thức. Tâm chúng sanh đầy dẫy phiền não tật xấu, dung chứa vô số hạt giống chua cay, đắng độc. Dĩ nhiên, những mầm mống ấy sẽ trổ ra những quả khổ gian lao. Bởi thế, đạo Phật rất chú trọng vấn đề tu tâm dưỡng tánh cho chính mình và người. Muốn cho sự nghiệp lợi tha này được vẹn toàn, người làm công tác từ thiện có bổn phận vừa cứu giúp vật chất vừa đem giáo pháp tu hành chỉ bảo như: bố thí, làm lành, ăn chay, niệm phật, quy y Tam Bảo…để tâm tánh của người được cứu giúp tăng trưởng công đức lành.

Thật kỳ diệu biết bao giáo lý nhiệm mầu của Phật có khả năng hóa giải tâm thức của con người từ mê mờ đến giác ngộ, xóa tan ngăn cách giữa con người với con người bằng tình yêu thương rộng mở. Công tác nào cũng quan trọng, cũng cần đến tinh thần năng nổ và hy sinh. Vì:

“Một cây làm chẳng nên non

Ba cây chụm lại thành hòn núi cao”.

Dù bất cứ lãnh vực nào, bất cứ công việc gì phải có sự đồng tâm hiệp lực, chung tay góp sức thì mới được thành tựu, nhất là công tác hoằng pháp ở những vùng sâu, vùng xa như của chúng con hiện nay. Chúng con luôn cần sự quan tâm trợ duyên của chư Tôn đức, các cấp chính quyền, đặc biệt là sự ủng hộ tài vật của các vị mạnh thường quân, các nhà hảo tâm trong và ngoài tỉnh.

Chúng con cầu mong ngôi nhà Phật pháp càng ngày càng lớn mạnh, bánh xe pháp càng lúc càng tiến xa. Chư vị sứ giả Như Lai luôn là những thiên thần chắp đôi cánh thần kỳ, mang đạo pháp truyền khắp năm châu bốn biển.

Kính chúc hội thảo hoằng pháp thành công tốt đẹp.