Lời người dịch: Mark Coleman bắt đầu hành thiền vào năm 1981, chủ yếu với thiền Phật giáo và bắt đầu hướng dẫn thiền vào năm 1997. Anh hướng dẫn thiền tại trung tâm Spirit Rock Meditation ở California, nước Mỹ và một số trung tâm thiền tại Ấn Độ và Châu Âu.

Cả cuộc đời mình, Mark sống và hành thiền như một người du mục. Anh chuyên hướng dẫn những khóa thiền kết hợp du lịch cắm trại, thiền trong thiên nhiên, hướng dẫn thiền tĩnh tâm cho các nhà hoạt động môi trường. Mark thường tổ chức những khóa thiền tại vùng hoang dã núi Vallecitos ở New Mexico, nông trại Knoll ở Vermont. Mark là tác giả của cuốn“Awake in the Wild-Mindfulness in Nature as a Path of Self-Discovery”. Cuốn sách được Inner Ocean Publishing xuất bản vào tháng 11 năm 2006. Sau đây là bài được chuyển ngữ từ bài “A Breath of Fresh Breath” được đăng tải tại website: Tricycle.com.

Bảy phương pháp thiền tập để hòa mình với thiên nhiên

Hoàng hôn buông xuống, trên con đường mòn hoang dã mang tên Rainbow, sự yên lặng đang ngự trị. Trong khóa thiền yên lặng ngoài thiên nhiên lần này, tôi đang hướng dẫn một nhóm người tiến sâu vào những rặng núi đá đỏ Arizona, một nhóm thanh niên nam nữ tham quan và cắm trại 7 ngày 7 đêm bên dưới ngọn núi Navaho lớn này. Mất hút dần trong những hẻm núi đá 650 triệu năm tuổi, chúng tôi dường như trở thành những kẻ lữ hành đơn độc trừ những lúc có vài đàn quạ ghé thăm.

Giờ đây những thiền sinh lữ thứ đang trở về sau 24 giờ đồng hồ tĩnh lặng. Khi chúng tôi ngồi lại bên nhau quanh đống lửa trại, vầng trăng dần lên cao phía sau những ngọn núi thẳng đứng, rọi bóng xuống làm cho bề mặt xù xì của những tảng đá trở nên sinh động.

Kể từ ngày tôi bắt đầu hướng dẫn những khóa thiền ngoài thiên nhiên, tôi để ý, theo dõi thật kỹ sự thanh thản sâu sắc nhiều lần đến trong tâm hồn, điều mà các thiền sinh cảm nhận được sau khi trải qua vài lần hành thiền ngoài trời, trong rừng hay trên những cánh đồng rộng. Năng lượng vô hình của thiên nhiên thúc đẩy chúng tôi vượt ra khỏi những thói quen của bản năng như là sự tự cao, ngã mạn, tham lam và sự tìm kiếm không ngừng nghỉ những thứ mình chưa có. Đầu óc với những lo âu không biết mệt mỏi với những toan tính lê thê thường nhật bắt đầu lắng xuống. Cơ thể trở nên nhẹ nhàng dễ chịu hơn, trái tim cũng êm ả hòa nhịp với sự yên tĩnh của thiên nhiên. Trong những khóa thiền hoang dã, thiền sinh sẽ nếm được hương vị đậm đà của mối thân tình giữa các thiền sinh với thiên nhiên.

Thiên nhiên dạy chúng ta biết thiểu dục và tri túc, bởi vì trong sự hiện diện của thiên nhiên chúng ta nhận ra rằng chúng ta cần rất ít để có thể hạnh phúc. Là một phần của vương quốc động vật nên đương nhiên các giác quan của ta sẽ nhạy bén và linh hoạt hơn ngoài thiên nhiên. Tiếng xào xạc của lá hay đàn chim bay vụt lên có thể báo hiệu sự xuất hiện của một con sư tử hay một con gấu, giúp ta hiểu ra rằng tất cả mọi thứ của đời sống này đan xen chặt chẽ với nhau như một tấm lưới và chính chúng ta cũng là một mắc lưới của tấm lưới phức tạp đó. Việc hướng dẫn hành thiền, ở một khía cạnh khác cung cấp công cụ nhằm trang bị tinh thần để chúng ta có thể dang rộng vòng tay, đón lấy những tinh hoa của đất trời. Suốt khóa thiền, chúng tôi học cách xử lý khéo léo những dòng tư tưởng, những hình ảnh cuốn hút được vẽ bằng trí tưởng tượng, những thứ mà luôn đóng vai kẻ thọc gậy bánh xe vào việc trở về an trú giây phút hiện tại ở bất kỳ nơi nào.

Sau đây là những bài tập thiền giúp bạn hòa mình vào thiên nhiên

Tâm trạng thiền sinh mới

Dạo một vòng và để bạn bị thu hút đến một cây lạ nào đó. Đứng với cây ấy một lúc để nghiên cứu, quan sát, cảm nhận, ngửi và nhận biết nó. Lắng nghe nó khi gió thổi qua những cành lá. Đứng dưới bóng râm của nó giữa trưa nắng. Nghiên cứu nó trong các thời điểm khác nhau và vào những mùa khác nhau. Bằng cách nào nó liên kết với đời sống chung quanh? Bạn đã tìm hiểu điều đó như thế nào và giác quan nào bạn dùng vào việc nghiên cứu đó?

Cảm nhận sự khác biệt giữa suy nghĩ của bạn về cây và những trải nghiệm phong phú về nó. Chú ý đến sự thôi thúc bạn rời khỏi cái cây xuất phát từ sự nôn nóng, sự mâu thuẫn giữa những tư tưởng hay trạng thái chán nản. Khi bạn cảm thấy rằng bạn biết rõ về nó thì cái gì làm việc với óc hiếu kỳ và bí ẩn của bạn? Bạn có thể duy trì sự chú ý đó được không khi mà bạn nghĩ rằng mình đã đạt đến đích của cuộc khám phá? Có thể hoàn toàn biết rõ cái cây kia là gì hay không? Hãy bắt đầu mang sự hiếu kỳ này đến với mọi thứ bạn bắt gặp được.

Sự yên lặng

Hãy dành một khoảng thời gian ngồi ở một nơi yên tĩnh ngoài thiên nhiên để cảm nhận hương vị của sự yên lặng. Bạn có thể hòa nhập vào sự yên lặng đó không ngay khi xung quanh bạn đang có nhiều tiếng động. Điều gì đã làm gián đoạn cảm giác yên lặng đó? Hòa mình vào trong sự yên lặng có làm nảy sinh cảm giác khó chịu nào không? Tách mình ra khỏi sự yên lặng có phải là điều bạn muốn? Phải chăng yên lặng cho phép tâm trí cùng cơ thể bạn được nghỉ ngơi nhiều hơn trong sự yên tĩnh của thiên nhiên cùng việc ngồi bất động của bạn.

Xử lý những dòng suy nghĩ

Dành thời gian ngồi hoặc dạo một vòng ngoài thiên nhiên để bạn quay trở về sống hoàn toàn với giây phút hiện tại bạn có. Để ý dòng suy nghĩ của bạn trong giây phút hiện tại và rồi những dòng suy nghĩ khiến bạn tách rời môi trường xung quanh như thế nào. Trong một khoảng thời gian, thực tập vượt ra ngoài những dòng suy nghĩ ngay khi chúng vừa chiếm lấy đầu óc bạn và quay trở về sống với những gì đang diễn ra trong thiên nhiên. Cách thực tập trên đây ảnh hưởng đến sự cảm nhận của bạn như thế nào?

Buông bỏ mọi chuyện

Khi bạn bị lạc hay bị cuốn vào cơn giông tố của cảm xúc, bị mất tập trung hay choáng ngợp với những suy nghĩ ám ảnh trong đầu. Chú ý ghi nhận những điều gì sẽ xảy ra khi bạn bước ra ngoài trời hoặc dạo một vòng rồi để ý đến bầu trời trên đầu, không khí, ánh sáng, sự chuyển động của gió, cảm giác được tạo nên bởi cỏ bên dưới lòng bàn chân. Hãy ý thức bằng cách nào không gian thoáng đãng có thể gây nên một sự bất đồng tự nhiên giữa sự tối tăm hỗn loạn cùng sự hồi sinh đầy tươi sáng của cùng một tâm thức.

Biết rõ hậu quả bạn gây nên

Dành thời gian để nghiên cứu về nguồn gốc của nước, thức ăn, gỗ, củi mà bạn có. Những thứ phế thải của bạn sẽ đi về đâu? Có phải thực phẩm bạn đang tiêu thụ được nuôi trồng tại ngay nơi bạn đang sống? Những loài thú, chim, hoa màu và cây cối bản địa nơi bạn đang sinh sống là gì? Rồi những loài di cư là gì, chúng sinh sống nơi đâu? Những loài nào, vùng đất nào đang bị đe dọa tại đất nước của bạn? Bởi vì bạn là một móc xích trong guồng máy đời sống phức tạp, vậy những điều gì bạn làm hoặc có thể hỗ trợ hoặc có thể đe dọa đến sức mạnh của guồng máy trong tình trạng nguy hiểm?

Tình yêu thương

Dành thời gian ở bên những gì trong thiên nhiên mà bạn thích, điều sẽ làm nảy sinh sự tò mò, thích thú bẩm sinh của bạn. Có thể đó là một cây diên vĩ đại, một dòng suối sáng lấp lánh, những hình ảnh cùng màu sắc của một cánh bướm, hãy để bạn bị cuốn hút vào đó. Chú ý đến những cảm nhận của bạn. Có phải bạn cảm nhận thiên nhiên bằng óc tò mò không? Hãy thực tập hàng ngày hoặc hàng tuần, dành thời gian ngoài thiên nhiên với những gì làm tâm hồn bạn rộng mở nhất. Bạn cảm thấy tình yêu thương hiện hữu trong tâm trí, cơ thể và trong trái tim mình nhiều dường nào? Hòa mình vào đời sống mang lại cho ý thức của bạn những lợi ích gì?

Một ngày trong thiên nhiên

Dành một ngày chỉ ta với ta ngoài thiên nhiên. Chọn một chỗ chắc chắn rằng bạn sẽ hầu như không bị quấy rầy bởi nhiều người. Bạn có thể chia thời gian ra giữa việc thiền tọa và thiền hành. Trong lúc thiền tọa hãy phát triển sự quan tâm lớn đến giây phút hiện tại. Bạn có thể an trú trong việc cảm nhận rõ ràng của từng hơi thở và những cảm thọ nơi thân. Hoặc bạn cũng có thể chú ý vào những cảm giác xuất hiện từ việc ngồi ngoài trời như là cảm giác của cơn gió thổi lướt qua da bạn, sự liên kết với quả đất, tiếng chim, thú vật, gió và hương gió. Thử hành thiền với đôi mắt mở to, để cho đôi mắt thoải mái và sẵn sàng tiếp nhận cả cánh đồng mộng mơ trong khi vẫn đang duy trì tỉnh giác các căn, đặc biệt là nhĩ căn.

Trong lúc thiền hành, hãy đi để mà đi và quên đi đích đến. Hoàn toàn để tự cơ thể buông từng bước chậm rãi, cẩn thận với tràn đầy năng lượng chánh niệm trong từng khoảnh không gian mà bạn bước tới. Hãy quên đi cái suy nghĩ là sẽ đi tới nơi đâu. Lắng nghe bất cứ gì cuốn bạn vào với cảnh vật xung quanh như là một cái cây lạ, tảng đá, dòng suối, hay khoảng không gian vô tận chạy dài đến cuối chân trời. Hoặc có thể một con thằn lằn hay con bọ cánh cứng sẽ cuốn bạn vào một cuộc trò chuyện. Để cho những giác quan luôn trong trạng thái rộng mở và sẵn sàng tiếp nhận. Gửi một ít tập trung đến với những dòng suy nghĩ của bạn thay vì hướng tâm vào trong hay hướng ra ngoài. Nếu bạn bắt đầu cảm thấy trống rỗng hay tán tâm, hãy bắt đầu lại với việc tọa thiền và tập trung tư tưởng vào hơi thở. Bạn càng ít chạy lăng xăng ra bên ngoài, thì mọi vật sẽ càng hiển bày rõ ràng hơn trước mắt bạn.