TỊNH XÁ NGỌC CÁT
Khu phố 6, phường Đức Nghĩa, thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận

Tịnh xá Ngọc Cát hay còn gọi là Chùa Cốc, tọa lạc tại khu phố 6, phường Đức Nghĩa, thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận. Sau khi Tổ sư vắng bóng, vào năm 1957, Đức Thầy Giác An hành đạo từ miền Nam ra miền Trung. Ngài đến Phan Thiết và đã chọn nơi đồi cát thiên tạo này (tục danh là động Làng Thuyền), khi ấy xương rồng còn mọc đầy, cách trung tâm thành phố Phan Thiết khoảng 500m, lập thành đạo tràng Tịnh xá Ngọc Cát.

Những ngày đầu, Đức Thầy chỉ dựng một cốc nhỏ, mái lá đơn sơn để tu hành và hướng dẫn Phật pháp cho bà con quanh vùng. Dần dần số người về tu tập ngày càng đông, am cốc dành cho chư Tăng được dựng lập nhiều hơn. Cũng vì vậy mọi người thường gọi tịnh xá là chùa Cốc. Để có nơi học đạo rộng rãi, quý bà con Phật tử khắp nơi đã đồng tâm hiệp lực dựng nên một ngôi chánh điện thờ Phật mái tole vách ván và một nhà Tăng bằng gạch giản dị.

Sau khi tạo lập Tịnh xá Ngọc Cát hoàn tất và định hình đường lối tu tập cho Tăng chúng và Phật tử nơi đây, Đức Thầy tiếp tục du phương hoằng hóa từ miền duyên hải lên vùng cao nguyên. Đến đâu, Ngài cũng kiến tạo đạo tràng tịnh xá, khơi dậy đạo tâm cho người dân. Ngài thâu nhận nhiều đệ tử xuất gia và thành lập Giáo đoàn III. Hai mươi năm tu hành tinh chuyên và nối chí Đức Tổ sư thực hành hạnh nguyện độ sinh không mệt mỏi, hơn 20 ngôi tịnh xá thuộc Giáo đoàn III được hình thành, trải dài từ Nha Trang đến Ninh Hòa, Tuy Hòa, Bình Định, Gia Lai, Kon Tum và Đăk Lăk. Khi tuổi gần thất tuần, sức khỏe suy giảm dần, Đức Thầy đã trở về lại Ngọc Cát tịnh tu và khuyến khích Tăng chúng, thiện nam tín nữ tu tập. Rạng sáng ngày 16 tháng 7 năm Tân Hợi (1971), sau khi chứng minh Đại lễ Tự Tứ Tăng - Vu Lan Bồn tại Tịnh xá Ngọc Cát, Đức Thầy điềm nhiên viên tịch. Chư Tăng, Ni và Phật tử nơi đây đã kiến lập bảo tháp tưởng niệm và phụng thờ xá-lợi Đức Thầy.

Chánh điện

Sau khi ngài viên tịch, chư Tăng noi gương công hạnh ngài vừa thanh tu vừa hành đạo. Năm 1973, quý Phật tử phát tâm quyên góp kẻ của người công xây dựng chánh điện và các hạng mục trong tịnh xá bằng vật liệu kiên cố. Chư Tăng luân phiên về trụ và hướng dẫn Phật tử tu học. Tịnh xá trở thành mái ấm tinh thần cho người dân xứ Phan Thiết. Tuy nhiên, từ năm 1978 đến 1988, tịnh xá không có Tăng chúng trông coi tu bổ, nhiều công trình xuống cấp nghiêm trọng. Suốt mười năm này, Phật tử tại gia thay phiên nhau về quét dọn và coi giữ tịnh xá.

Đến năm 1989, trước sự tha thiết thỉnh Tăng của quý Phật tử Tịnh xá Ngọc Cát, chư Tôn đức trong Giáo đoàn III đã bổ nhiệm Thượng tọa Giác Sự về trụ trì, ổn định lại tinh thần tu học cho Phật tử. Lễ chính thức bổ nhiệm trụ trì Tịnh xá Ngọc Cát được tổ chức một cách long trọng dưới sự chứng minh của Ban Trị sự Phật giáo tỉnh Bình Thuận và chư Tôn đức Tăng Ni Giáo đoàn III. Thượng tọa Giác Sự về làm vị thầy tâm linh dạy tu cho quần chúng Phật tử và đồng thời cũng bắt tay vào kiến thiết lại diện mạo già-lam. Nhà thờ Cửu Huyền, Quan Âm điện, nhà khách, nhà bếp và nhiều am cốc tuần tự được kiến lập, sửa chữa, tạo nên một không gian tâm linh thanh tịnh của tỉnh Bình Thuận.

 
Điện Quan Âm                                     Tháp Đức Thầy

Năm 2000, Giáo đoàn III chọn nơi đây tổ chức Đại lễ Vu-lan, kỷ niệm 29 năm Đức Thầy Giác An viên tịch. Nhân dịp này, ngôi nhà Tăng được tái thiết hoàn mỹ hơn. Năm 2002, Quan Âm điện cũng được trùng tu hoàn chỉnh và kiên cố.

Tịnh xá Ngọc Cát ngày nay có khoảng 10 vị Tăng đang lưu trú tu học, sinh hoạt. Quý Phật tử vẫn giữ truyền thống, thường xuyên về cúng hội, tu Bát Quan Trai. Ngoài ra, quý Phật tử cũng được chư Tăng hướng dẫn tham gia công tác từ thiện xã hội trong và ngoài tỉnh.

 Trích "100 ngôi tịnh xá tiêu biểu"