TỊNH XÁ NGỌC TÒNG
Thôn Lương Sơn, xã Vĩnh Lương, TP. Nha Trang - tỉnh Khánh Hòa

Trên bước đường vân du hành đạo đem ánh sáng chơn lý của Tổ sư đến với mọi người, Đức Thầy Giác An đã kiến lập nhiều tịnh xá dọc theo miền duyên hải ra miền Trung và các tỉnh cao nguyên. Ngài thâu nhận nhiều đệ tử Tăng Ni, hình thành Giáo đoàn III. Trong quá trình phát triển Giáo đoàn, Tịnh xá Ngọc Cát là ngôi già-lam đầu tiên Đức Thầy khai dựng và Tịnh xá Ngọc Tòng là tịnh xá sau cùng ghi tạc công hạnh và công đức hoằng hóa Phật pháp của Đức Thầy. Tuy được thành lập sau nhưng do địa thế ở vị trí trung tâm của các tỉnh duyên hải miền Trung nên Tịnh xá Ngọc Tòng được Đức Thầy chọn làm Tổ đình Nam Trung của Giáo đoàn III.

Năm Bính Ngọ (1966), khi Đức Thầy và chư Tăng hành đạo đến vùng dân cư dưới chân núi Hoàn Vũ, cách thành phố Nha Trang 10km, có rất nhiều thiện nam tín nữ kính thành quy y Tam Bảo, khởi phát thiện tâm. Gia đình tín chủ Võ Phú (pháp danh là Thiện Đức), vợ là Huỳnh Thị Hoàng (pháp danh Ngọc Trang) cùng các con đã hiến cúng 5.000m² đất dọc theo quốc lộ 1 (trục lộ chính từ Nam ra Bắc), để Đức Thầy và chư Tăng kiến lập đạo tràng dạy Phật pháp cho cư gia bá tánh. Tịnh xá Ngọc Tòng được hình thành từ đây.

 
Chánh điện

Lúc mới thành lập, chư Tăng và Phật tử chỉ tạo dựng những hạng mục chính: Chánh điện, nhà thờ Cửu Huyền, nhà Tăng, nhà khách và am cốc tranh lá thô sơ. Trên những chuyến xe ngược xuôi, người dân ba miền không khỏi bất ngờ và xúc động khi chợt nhìn thấy giữa cái nắng chói chang của miền đồng bằng nhiệt đới, một hình ảnh dung dị giải thoát của những bóng y vàng, cốc lá thấp thoáng dưới những rặng cổ thụ xanh mát.  

Tháp Đức Thầy Giác An

Tịnh xá Ngọc Tòng từ khi thành lập cho đến nay liên tục phát triển. Năm 1969 - 1970, Thượng tọa Giác Liên kiến lập Tịnh Độ Ni Giới. Tiếp sau đó, Thượng tọa Giác Sự khai khẩn, mở rộng thêm đất phía sau tịnh xá, khu vực dưới chân núi Hoàn Vũ, nên diện tích hiện tại rộng hơn 10.000m². Năm 1971, Trưởng lão Giác Phải kế thừa Đức Thầy Giác An làm Trưởng Giáo đoàn đã cùng Thượng tọa Giác Lượng xây dựng bảo tháp tưởng niệm Đức Thầy. Bảo tháp kiến tạo theo mô hình bát giác 7 tầng, đường kính 4m, cao 9m.

Tổ đình Nam Trung

Kể từ năm 1975, sau khi đất nước hoàn toàn giải phóng, chư Tôn đức trong Giáo đoàn đã bổ nhiệm Thượng tọa Giác Phùng về trụ trì Tịnh xá Ngọc Tòng để ổn định và phát triển Phật pháp vùng này. Năm 1990, Thượng tọa xây dựng Tổ đình Nam Trung dài 20m và rộng 15m, cổ lầu. Năm 1991, xây dựng bảo điện tôn trí tượng Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cao 3m và đúc Đại hồng chung cao 1,50m, đường kính 1,20m, nặng 1 tấn. Năm 1994, trùng tu chánh điện tịnh xá.

Sau khi Đức Trưởng lão Giác Phải viên tịch, năm 1996 Thượng tọa đã đảm trách xây dựng bảo tháp tưởng niệm Đức Trưởng lão - Đệ nhị Trưởng Giáo đoàn. Bảo tháp này cũng được mô phỏng theo bảo tháp của Đức Thầy nhưng nhỏ hơn (đường kính 3m, cao 5m).

Năm 2000, Thượng tọa xây dựng thêm nhà Tăng hai tầng, dài 20m và rộng 8m. Năm 2001, hai tháp tròn, cao 3m được xây dựng để tưởng niệm cố Đại đức Giác Xuân và Đại đức Giác Nên. Ngoài ra Thượng tọa còn xây dựng thêm nhiều công trình phụ để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của Tổ đình, đồng thời tạo cảnh quang trang nghiêm nơi A-lan-nhã, cũng như góp phần xương minh đạo pháp, xứng thuận với tông chỉ của Tổ Thầy.

Tịnh lạc thân tâm, hạnh phúc thay,

Xá bỏ nghiệp trần, chánh niệm ngay,

Ngọc ánh hào quang bừng chân lý,

Tòng lâm thiền đạo, pháp là đây.

Trích "100 ngôi tịnh xá tiêu biểu"