Trong không khí trang nghiêm của khóa tu “Sống chung tu học” lần thứ 30 được tổ chức tại Tịnh xá Ngọc Như (Tây Ninh), sáng 12/12/2025 (23/10/Ất Tỵ), ĐĐ. Minh Đăng – Phó Thư ký GĐ.VI PGKS, Phó ban Trị sự GHPGVN tỉnh Tây Ninh, Phó ban Tổ chức khóa tu, trụ trì Tịnh xá Ngọc Như, đã chia sẻ pháp thoại dựa trên Kinh số hai thuộc Trung Bộ kinh - Kinh "Tất cả lậu hoặc" (Sabbāsava Sutta). Qua đó mở ra cho đại chúng một pháp môn thực tiễn, thâm diệu, trình bày rõ con đường mà Đức Thế Tôn đã chỉ dạy để đoạn tận các lậu hoặc – những gốc rễ của phiền não, khổ đau và luân hồi.

Mở đầu pháp thoại, Đại đức đã giải thích cặn kẽ khái niệm lậu hoặc, được hiểu là những nhiễm ô âm thầm rỉ chảy trong tâm, khiến chúng sinh bị trôi lăn trong sinh tử. Theo đó, trong kinh ghi rõ, có 4 loại lậu hoặc căn bản:

• Dục lậu: Sự đắm nhiễm vào tài, sắc, danh, thực và những dục lạc thế gian.
• Hữu lậu: Sự chấp vào sự tồn tại, mong muốn tiếp tục hiện hữu.
• Kiến lậu: Những tà kiến, chấp trước sai lầm về bản ngã và vạn pháp.
• Vô minh lậu: Sự không thấu triệt Tứ Thánh đế, duyên khởi, vô thường, vô ngã.

Đại đức nhấn mạnh: "Lời dạy của Đức Phật trong kinh không dành cho người mê mờ, không chịu quán sát, mà dành cho người biết, người thấy, tức những ai có tâm chân thành hướng về giải thoát và có khả năng quán chiếu. Muốn đoạn trừ lậu hoặc, hành giả phải có như lý tác ý, nghĩa là biết suy nghĩ đúng pháp, quán chiếu đúng sự thật. Ngược lại, không như lý tác ý sẽ khiến các phiền não mới sinh khởi và tăng trưởng".

Như vậy, để đoạn trừ lậu hoặc theo lời Đức Phật dạy, ĐĐ. Minh Đăng cũng đã giảng giải chi tiết 7 phương pháp thiết thực, với mỗi phương pháp là một cách thức thực hành cụ thể, giúp hành giả thanh lọc tâm và phát triển trí tuệ:

• Đoạn trừ bằng tri kiến (tuệ tri): Tri kiến chân chánh khiến người tu thấy rõ bản chất vô thường, khổ, vô ngã của thân tâm. Khi thấy rõ các pháp đúng như thật, hành giả không còn đắm nhiễm vào hình sắc, danh vọng hay cảm thọ. Tri kiến là ánh sáng đầu tiên phá tan vô minh.
• Đoạn trừ bằng phòng hộ: Các căn nếu không được phòng hộ sẽ phóng dật theo sáu trần, tạo nên phân biệt, ưa - ghét và phiền não. Phòng hộ giúp người tu tiếp xúc cảnh trần mà không bị trói buộc bởi sự so sánh hơn - thua, thích - không thích.
• Đoạn trừ bằng thọ dụng: Đại đức nhận định, cuộc sống xuất gia là đời sống thiểu dục tri túc, biết sử dụng các vật dụng cần thiết đúng mục đích, thì khi thọ dụng có chánh niệm, tâm sẽ nhẹ nhàng, không ràng buộc bởi nhu cầu và sự trang điểm cho tự ngã. Ví như y phục chỉ dùng để ngăn nóng lạnh và che thân, thực phẩm chỉ để duy trì thân tứ đại, dược phẩm chỉ để chữa lành bệnh tật.
• Đoạn trừ bằng kham nhẫn: Kham nhẫn giúp người tu vượt qua nóng lạnh, đói khát, bệnh tật và các hoàn cảnh nghịch ý. Đặc biệt là nhẫn chịu những lời khiển trách, những thử thách trong đời sống tu tập. Kham nhẫn là điều kiện để tăng trưởng đạo lực.
• Đoạn trừ bằng tránh né: Đại đức giảng giải, có những duyên không cần đối diện, mà cần tránh xa (môi trường không thanh tịnh, người bạn không lành...), nơi chốn dễ khởi bất thiện. Tránh né không phải trốn chạy, mà là gìn giữ tâm để không gieo thêm nhân bất thiện.
• Đoạn trừ bằng trừ diệt: Đối với những tâm niệm bất thiện vừa khởi lên, hành giả phải lập tức nhận diện và đoạn trừ ngay khi chúng còn yếu ớt. Nếu để chúng tồn tại, chúng sẽ chi phối tâm và tạo thành nghiệp.
• Đoạn trừ bằng tu tập: Có những phiền não chỉ có thể đoạn trừ bằng con đường tu tập lâu dài như thực hành thất giác chi – niệm, trạch pháp, tinh tấn, hỷ, khinh an, định và xả. Đây là tiến trình nuôi dưỡng sự vắng lặng, thanh tịnh, đưa tâm đến giải thoát.

Cuối thời pháp, ĐĐ. Minh Đăng khẳng định, 7 phương pháp trên chính là bản đồ tu tập rõ ràng mà Đức Thế Tôn đã để lại cho hàng đệ tử. Người tu muốn đạt đến an lạc, muốn ra khỏi khổ đau, không thể chỉ dừng lại ở sự hiểu biết, mà phải đi đủ ba bước: nghe pháp – tư duy – thực hành.

"Lậu hoặc vốn tích lũy từ vô lượng kiếp, nên sự đoạn trừ đòi hỏi nghị lực, sự kiên trì và tâm hướng thượng. Khi hành giả biết phòng hộ, biết tri túc, biết kham nhẫn, biết tu tập và quán chiếu đúng pháp thì phiền não nơi tâm dần lắng dịu, ánh sáng trí tuệ phát khởi và con đường giải thoát sẽ hiện rõ từng bước", Đại đức kết lời.

 

Một số hình ảnh được ghi nhận: