Trong khuôn khổ khóa tu Truyền thống Khất sĩ lần thứ 38 tại Tịnh xá Trúc Lâm (xã Hàm Tân, tỉnh Lâm Đồng), chiều 28/10/2025 (8/9/Ất Tỵ), TT. Giác Nhường – Phó Thư ký kiêm Trưởng ban Thông tin Truyền thông PGKS, đã có buổi chia sẻ ý nghĩa đến chư hành giả tại khóa tu, với chủ đề “Sự tiếp nối truyền thống Khất sĩ của chư Đức Thầy”.

Thượng tọa chia sẻ, mục tiêu của buổi trình bày là để cùng nhau nhìn lại, hiểu rõ và tái khẳng định giá trị cốt lõi của pháp truyền thống Khất sĩ, vốn được kế thừa trực tiếp từ Đức Tổ sư Minh Đăng Quang. Theo Thượng tọa, muốn thấu hiểu tinh thần ấy, người tu học cần dựa vào ba nguồn tư liệu trọng yếu:

• Bộ Chơn lý – kết tinh trí tuệ và kinh nghiệm tu chứng của Đức Tổ sư.
• Hành trạng của chư Đức Thầy, những vị đệ tử trực truyền đã kế thừa và phát huy hạnh nguyện Khất sĩ sau khi Tổ sư vắng bóng.
• “Ngâm mình” trong đời sống Tăng đoàn thông qua các khóa tu, an cư và những sinh hoạt chung của Tăng đoàn Khất sĩ.

Trong đó, Thượng tọa nhấn mạnh, Bộ Chơn lý không chỉ là giáo pháp để học mà còn là pháp sống, là kim chỉ nam cho đời sống thực tiễn của Tăng đoàn Khất sĩ. Nói cách khác, Bộ Chơn lý là kinh nghiệm tu chứng của Đức Tổ sư để xây dựng một Tăng đoàn Khất sĩ theo Phật Tăng xưa, mà ở đó, Tổ sư đã định nghĩa rõ “Khất sĩ” ở nhiều nhiều tầng lớp, từ khái quát đến cụ thể:

• Ban đầu, tất cả chúng sanh vốn mang bản tính Khất sĩ – vì ai cũng đang cầu tìm chân lý.
• Khất sĩ có hai hình thức “xin”: xin vật chất để nuôi thân và xin pháp để nuôi trí.
• Sau đó, Tổ sư khẳng định Khất sĩ chỉ có thể ở người, trời và Phật, vì phải có trí mới xin được pháp.
• Cuối cùng, Tổ sư xác định, Tăng-già – những người từ bỏ gia đình, sống đời không gia đình – mới là Khất sĩ chân chính.

Từ đó, TT. Giác Nhường khẳng định: “Giáo hội Tăng-già Khất sĩ được Tổ sư xây dựng trên nền tảng Giới - Định - Tuệ, đây cũng chính là 3 trụ cột bất biến của pháp tu Khất sĩ, không chỉ cho hàng xuất gia mà cả người cư sĩ nương tựa Tam bảo”.

Nói về hành trạng của chư Đức Thầy, Thượng tọa dẫn lại tác phẩm Nguồn gốc Đạo Phật Khất sĩ do Đức Thầy Giác Lý biên soạn năm 1971 – một tư liệu quý giúp hậu thế hiểu đúng và sống lại tinh thần Tổ sư. Thực tế, sau khi Tổ sư Minh Đăng Quang vắng bóng, mỗi Đức Thầy hành đạo theo căn cơ và phương tiện riêng, song tất cả đều giữ gìn mạch nguồn chánh pháp. Điều này được TT. Giác Nhường lần lượt khái quát như sau:

• Giáo đoàn I – Đức Nhị Tổ Giác Chánh: Nêu cao hạnh đầu đà, tu khổ hạnh nghiêm mật nơi rừng núi, biểu trưng cho tinh thần “độc giác”, vượt thoát mọi tiện nghi thế tục.
• Giáo đoàn II – Trưởng lão Giác Tánh: Ban đầu phát triển mạnh mẽ với nhiều nhân tài, sau dần ổn định khi Ngài về già.
• Giáo đoàn III – Trưởng lão Giác An: Hành đạo kiên trì nơi miền Trung và cao nguyên, tiêu biểu cho hạnh vô úy bố thí, từng hiến máu cứu người.
• Giáo đoàn IV – Pháp sư Giác Nhiên: Có tầm ảnh hưởng rộng lớn, mở hội sở trung ương tại Sài Gòn, góp phần truyền bá mạnh mẽ giáo lý Khất sĩ.
• Giáo đoàn V – Đức Thầy Giác Lý: Thành lập sau nhưng phát triển nhanh, nội bộ đoàn kết, trở thành một mô hình Tăng đoàn tiêu biểu.
• Về phía Đức Trưởng lão Tri sự Giác Như, vị thị giả thân cận Tổ sư, được giao trọng trách điều hành Tăng đoàn, Ngài đã có công đức to lớn trong việc chăm nom, dạy dỗ chư Tăng, giữ gìn các Tịnh xá, duy trì nề nếp sinh hoạt của Tăng đoàn trong giai đoạn khó khăn 1954–1956.

Theo TT. Giác Nhường, sự khác biệt trong phương tiện hành đạo không phải là chia rẽ, mà là đa dạng phương tiện độ sanh, tùy duyên hành đạo để giữ tinh thần Khất sĩ trong mọi hoàn cảnh. Đặc biệt, vào năm 1964, Trưởng lão Giác Như cùng Pháp sư Giác Nhiên và Hòa thượng Giác Huệ đã thống nhất giáo lý toàn Hệ phái, kêu gọi Tăng Ni trở về với tinh thần chánh truyền. Đây được xem là mốc son trong lịch sử Hệ phái Phật giáo Khất sĩ.

Thượng tọa cũng nhấn mạnh: “Tinh thần Sống chung tu học – Lục hòa thanh tịnh là đặc điểm bất biến của Khất sĩ”. Chính nhờ những khóa an cư, tự tứ, hay các khóa tu truyền thống mà chư Tăng Ni có cơ hội ôn lại hạnh truyền thống, hun đúc đạo tâm và củng cố tình sơn môn. Trong đó, TT. Giác Nhường đặc biệt nhắc đến ba pháp hạnh tiêu biểu của người Khất sĩ:

• Hạnh trì bình khất thực: Khất thực không chỉ là phương tiện nuôi thân, mà là pháp quán chiếu sâu sắc giúp hành giả soi lại tâm mình, đồng thời mở duyên cho chúng sanh gieo phước. Dù thời duyên khiến việc trì bình mỗi ngày không còn phổ biến, tinh thần khất thực vẫn được duy trì trong các khóa tu và đời sống tri túc, thanh bần.
• Hạnh trì Y bát: Thượng tọa bày tỏ mối lo ngại khi một số vị Tăng trẻ chưa ý thức sâu sắc về giá trị Y bát. Việc mặc Y không đúng cách, hay dùng cơm không bằng bát, đều là biểu hiện của sự lơ là trong việc gìn giữ truyền thống. “Nếu mất đi hạnh trì y bát, chúng ta sẽ đánh mất hình ảnh đặc trưng của người Khất sĩ”, Thượng tọa nhấn mạnh.
• Hạnh tri túc và du phương: Khất sĩ sống tri túc, biết đủ trong mọi hoàn cảnh, không vì có phương tiện mà xa rời đời sống đơn giản, thanh thoát. Trong khi đó, hạnh du phương, dù không còn hành Tăng luân chuyển như xưa nhưng vẫn có thể thể hiện qua việc đổi trú xứ, tham học các đạo tràng khác, để tránh tâm chấp thủ và nuôi dưỡng tinh thần vô ngã.

Cuối lời, TT. Giác Nhường khuyến tấn chư hành giả: “Không nên cực đoan cho rằng ai không đi khất thực thì không phải Khất sĩ, bởi Khất sĩ bao hàm nhiều hạnh khác nhau. Để tìm về nguồn cội pháp truyền thống Khất sĩ, chư hành giả đặc biệt là thế hệ trẻ, cần trân quý các bậc tôn túc đang giữ gìn truyền thống, học hỏi từ hành trì hằng ngày, từ hạnh trì giới, tri túc, từ bi của các Ngài, chứ không chỉ qua lời giảng, đồng thời nuôi dưỡng vững chắc pháp học và pháp hành để tiếp nối sứ mệnh Tổ Thầy”.

 

Một số hình ảnh được ghi nhận: