Chiều 14/11/2025 (25/9/Ất Tỵ), ngày đầu của khóa “Sống chung tu học” lần thứ 29 của GĐ.VI PGKS, diễn ra tại Tịnh xá Trúc Lâm (tỉnh Tây Ninh), ĐĐ. Minh Điền - Phó Thư ký GD8.VI PGKS, đã có buổi giảng xoay quanh bản kinh Trung bộ Số 33 - "Đại kinh Người chăn bò".

Đây là một bài kinh nổi tiếng, trong đó, Đức Thế Tôn sử dụng hình ảnh người mục tử để chỉ rõ 11 nguyên nhân khiến người chăn bò không thể nuôi dưỡng đàn bò được hưng thịnh. Qua đó, Đại đức liên hệ đến 11 hạng người tu, những người nếu không tự soi xét và chuyển hóa, sẽ không thể thành tựu phạm hạnh và đi đến giải thoát.

1. Không biết tướng – Hạng người tu không nhận ra bản chất của thân tâm

Người chăn bò không biết tướng của bò, không phân biệt được bò mạnh – yếu, hiền – dữ. Tương tự, hành giả nếu không biết tướng các pháp, không hiểu thân này vô thường, tâm này luôn biến đổi, sẽ dễ chấp ngã và đi lệch hướng.

ĐĐ. Minh Điền nhấn mạnh: “Người không có tuệ quán giống như giữ đàn bò mà không hiểu gì về chúng”.

2. Không biết tướng cỏ – Hạng người tu không biết đâu là pháp nuôi dưỡng mình

Đức Phật ví cỏ tượng trưng cho pháp lành. Như vậy, người chăn bò không phân biệt được đồng cỏ tốt – xấu, đồng cỏ nào độc hay không độc, cũng giống như hành giả tu tập mà không biết chọn pháp thiện để nuôi tâm, lại chạy theo pháp màu, pháp lạ, thì sự tu học sẽ héo úa.

Theo ĐĐ. Minh Điền, đây chính là lời cảnh tỉnh rất thiết thực đối với người tu trong thời đại xuất hiện nhiều tư tưởng sai lệch.

3. Không biết nước – Hạng người tu không biết môi trường nuôi dưỡng định tuệ

Nước tượng trưng cho thiền định và chánh niệm. Như vậy, nếu hành giả không biết chọn môi trường thích hợp, không nương tựa thiện tri thức, không gìn giữ nội tâm, thì định tuệ khó phát triển.

Đại đức nhắc nhở: "Sự xao lãng thiền tập khiến hành giả mất nguồn sinh lực nội tâm quan trọng nhất".

4. Không biết phòng hộ lỗ trống – Hạng người tu không biết giữ giới

Lỗ trống của rào sẽ khiến đàn bò đi lạc. Như vậy, người chăn bò không biết chỗ hở trong rào, ắt sẽ mất bò. Cũng như, người tu không biết hộ trì sáu căn, không giữ giới nghiêm túc, thì phiền não sẽ dễ xâm nhập.

ĐĐ. Minh Điền nhấn mạnh: "Giữ giới chính là “rào chắn” của người tu, là hàng rào bảo vệ đời sống phạm hạnh".

5. Không làm sàn khum – Hạng người tu thiếu sự cẩn trọng nội tâm

Sàn khum để tránh nước đọng, tránh ẩm mốc. Người tu thiếu sự cẩn trọng, không biết kiểm tâm, không biết điều phục phiền não nhỏ thì tâm sẽ “mốc meo”, trở thành tập khí khó sửa. 

Đại đức chỉ rõ, đây là biểu hiện của thất niệm và thiếu tỉnh giác—một chướng ngại lớn trên đường tu.

6. Không vắt sữa đúng thời – Hạng người tu không biết dụng công đúng lúc

Người chăn bò vắt sữa không đúng thời khiến bò suy yếu. Cũng vậy, Hành giả dụng công quá mức hoặc buông lung quá độ đều làm thoái thất công phu.

ĐĐ. Minh Điền liên hệ đến tinh thần trung đạo trong hành thiền: không ép xác, không buông lung.

7. Không chăm sóc bê – Hạng người tu không bảo hộ những thiện pháp mới sinh

Bê non tượng trưng cho những thiện pháp vừa chớm khởi. Nếu hành giả không biết bảo hộ những thiện tâm ban đầu, không nuôi lớn chánh niệm, thì các pháp thiện sẽ tàn lụi.

Theo ĐĐ. Minh Điền, đây là hạng người tu không biết trân quý điều thiện đang nảy mầm trong tâm mình.

8. Không săn sóc con bò đang mang thai – Hạng người tu không chuẩn bị cho tương lai

Người chăn bò không để ý bò mang thai, không chăm sóc nó khiến cho đàn bò không phát triển. Cũng vậy, hành giả không có mục tiêu tu học rõ ràng, không hướng đến dự lưu hay các thành tựu tâm linh căn bản, thì đời tu sẽ mờ mịt, không định hướng.

9. Không dọn đường – Hạng người tu không dọn sạch nghiệp chướng

Con đường đầy gai khiến đàn bò không thể bước tới. Hành giả trong quá trình tu tập vẫn mang theo nhiều phiền não như tham, sân, nghi, mạn… nếu không chịu đoạn trừ, sẽ ngăn chặn đường tiến tu.

ĐĐ. Minh Điền nhấn mạnh: "Phiền não không dọn sạch thì con đường tâm linh mãi chật chội".

10. Lười biếng, không có mặt khi cần – Hạng người tu thiếu tinh tấn

Người chăn bò bỏ bê công việc sẽ khiến đàn bò suy yếu, trở thành mồi cho thú dữ. Như vậy, hành giả thiếu tinh tấn, không giữ nhịp sinh hoạt phạm hạnh đều đặn, sẽ bị phiền não tấn công bất ngờ. Đây là lời cảnh báo mạnh mẽ đối với hành giả thời hiện đại.

11. Không quan sát đàn bò – Hạng người tu không biết quán chiếu chính mình

Không quan sát đàn bò là không biết tình trạng thực tế của chúng. Ví như, người tu nếu không quán thân, quán thọ, quán tâm, quán pháp, thì không biết mình đang ở đâu trong tiến trình tu học.

ĐĐ. Minh Điền khẳng định: "Quán chiếu là tấm gương soi của người tu".

Buổi giảng của Đại đức Minh Điền đã làm sống dậy tinh thần giáo pháp nguyên thủy qua những hình ảnh vô cùng đời thường và gần gũi. Mười một lỗi lầm của người chăn bò là mười một điều thất niệm của hành giả, được Đức Phật chỉ ra để làm chiếc gương soi chính mình.

Qua đó, Đại đức gửi gắm thông điệp: "Người tu phải học cho đúng, thấy cho rõ, dụng công cho đều; Phải biết tự soi, tự điều phục; Và phải giữ vững Giới - Định - Tuệ như vị mục tử giỏi biết chăm sóc đàn bò của mình. Đại Kinh Người chăn bò vì vậy không chỉ mang giá trị giáo lý thời Đức Phật, mà còn là kim chỉ nam cho người tu trong thế kỷ hiện đại, với ý nghĩa đơn giản, thiết thực, nhưng thấm sâu và có khả năng chuyển hóa mạnh mẽ".

 

Một số hình ảnh được  ghi nhận: