Vào lúc 8g00, ngày 10/8/2021 (nhằm mùng 3/7/Tân Sửu), Thượng tọa Minh Thành - Ủy viên Thường trực HĐTS GHPGVN, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam, Giáo phẩm Hệ phái Khất sĩ đãi lao cho Hòa thượng Giác Toàn, trực tuyến thăm viếng và chia sẻ pháp đến chư Tăng Ni tại các trường hạ trực thuộc Hệ phái Khất sĩ.

Lời đầu tiên, Thượng tọa kính chuyển lời giáo giới của Hòa thượng Giác Toàn - Phó Chủ tịch HĐTS GHPGVN, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam, Trưởng ban Thường trực Giáo phẩm Hệ phái, đến chư Tôn đức Tăng Ni tại các trường hạ Hệ phái, cố gắng, tinh tấn tu tập, nhất là trong thời điểm đất nước đang trong giai đoạn cao trào của dịch bệnh.

Tiếp tục, Thượng tọa giảng giải nội dung Kinh Pháp môn căn bản, bài kinh đầu tiên của Kinh Trung bộ.

Mở đầu, Thượng tọa nêu Kinh Pháp môn căn bản là phiên bản đầu tiên của Phật giáo bàn về nhân sinh quan và thế giới quan. Với nội dung quan trọng bật nhất này chính là nguyên nhân để bài kinh được xếp vào vị trí đầu tiên trong số 152 kinh Trung bộ. Điều này cũng làm cho chúng ta liên tưởng đến việc đức Tổ sư Minh Đăng Quang giảng giải bài pháp đầu tiên trong bộ Chơn lý là Võ trụ quan, một bài pháp nói về nhân sinh quan và thế giới quan hết sức sâu sắc rõ ràng.

Thượng tọa giảng rộng bài kinh dựa trên bản Tóm tắt Kinh Trung bộ của tác giả dịch giả Hòa thượng Thích Minh Châu tập trung trên 3 ý chính.

1. Về nhân sinh quan, đức Phật nói đến bốn hạng người:

- Hạng phàm phu: Không yết kiến các bậc Hiền Thánh, không thuần thục và không tu hành pháp của các bậc Hiền Thánh.

- Hạng Tỳ-kheo Hữu học: Tâm chưa thành tựu, đang sống cần cầu vô thượng an ổn khỏi các khổ ách.

- Hạng Tỳ-kheo là bậc A-la-hán: Các lậu đã tận, tu hành thành mãn, các việc nên làm đã làm, đã đặt gánh nặng xuống, đã thành đạt lý tưởng, đã tận trừ hữu kiết sử, chánh trí giải thoát.

- Như Lai là bậc A-la-hán Chánh Đẳng Giác.

Từ ý kinh này, Thượng tọa gợi lên bài học cho đại chúng: Hãy có một đôi mắt trí tuệ như đức Phật, nhìn về con người, cuộc đời như thế; đừng chỉ nhìn con người, cuộc đời với sự phân biệt tốt-xấu, hay-dở, giàu-nghèo, sang-hèn…

2. Về thế giới quan, đức Phật đề cập đến 24 pháp và Thượng tọa tạm phân thành 5 nhóm để dễ nhớ, gồm có:

- (1) Đất, (2) nước, (3) lửa, (4) gió,

- (5) Sanh vật, (6) chư Thiên, (7) sanh chủ (pajāpati), (8) Phạm thiên, (9) Quang Âm thiên, (10) Biến Tịnh thiên, (11) Quảng Quả thiên, (12) Thắng Giả (Abhibhū),

- (13) Không vô biên xứ, (14) Thức vô biên xứ, (15) Vô sở hữu xứ, (16) Phi tưởng phi phi tưởng xứ,

- (17) Sở kiến, (18) sở văn, (19) sở tư niệm, (20) sở tri,

- (21) Đồng nhất, (22) sai biệt, (23) tất cả, (24) Niết-bàn.

3) Thái độ của 4 hạng người (nhân sinh quan) đối với 24 pháp (thế giới quan) trong kinh văn:

- Hàng phàm phu tưởng tri địa đại cùng 23 pháp khác nhưng không liễu tri chúng nên cho rằng chúng là tự ngã, là của ta, hoan hỷ với chúng.

- Hạng Tỳ-kheo Hữu học thắng tri địa đại cùng 23 pháp khác và có thể liễu tri chúng nên không cho rằng chúng là tự ngã, không phải là của ta, không hoan hỷ với chúng.

- Hạng Tỳ-kheo là bậc A-la-hán thắng tri địa đại cùng 23 pháp khác và liễu tri chúng nên không cho rằng chúng là tự ngã, không phải là của ta, không hoan hỷ với chúng. Vị Tỳ-kheo A-la-hán đã đoạn trừ tham, sân, si.

- Như Lai là bậc A-la-hán Chánh Đẳng Giác thắng tri, liễu tri 24 pháp, biết rõ hỷ là nguồn gốc của khổ, do hữu nên có sanh và già chết đến với loài hữu tình. Do vậy, đức Phật tuyên bố rằng Như Lai do diệt trừ, ly tham, đoạn diệt, từ bỏ, xả ly, khát ái một cách hoàn toàn, đã chứng được Vô thượng chánh đẳng giác.

Đây là một bài kinh khó cho cả người học, người giảng giải và người tu tập. Chính vào thời đức Phật, sau khi đức Phật thuyết kinh này, đã có 500 vị Tỳ-kheo không hiểu được ý pháp. Đức Thế Tôn từ bi kể lại Chuyện Tiền thân Pháp môn căn bản (Mūlapariyāyajātaka), số 245, làm cho 500 vị rơi rụng tâm kiêu mạn, mê muội. Kế đến, đức Thế Tôn giảng thuyết về Kinh Điện thờ Gotama (Gotamakacetiyasutta) (A. I. 276) và các vị đều chứng quả A-la-hán.

Trong thời lượng 90 phút, Thượng tọa đã trình bày nội dung bài Kinh Pháp môn căn bản trí tuệ, thâm sâu theo cách nghiên cứu, khám phá mới của mình, qua lăng kính nhân sinh quan và thế giới quan Phật giáo, đã mang lại niềm hỷ lạc cho đại chúng hữu duyên được lắng nghe.

Chia sẻ với thân hữu:

In bài viết: