Tiếp nối bài giảng trước tại trường hạ an cư Pháp viện Minh Đăng Quang (TP.Thủ Đức, TP.HCM) PL.2569, về tu tập thiền định, sáng 2/7/2025 (8/6/Ất Tỵ), Trưởng lão HT. Giác Toàn – Phó Chủ tịch HĐTS GHPGVN, Viện trưởng VNCPHVN, Trưởng ban Ban Thường trực Giáo phẩm Hệ phái, tiếp tục có chuyến thăm và thuyết giảng thứ 2 đến chư hành giả an cư với chủ đề: “Phương pháp tu tập thiền định: Tư tưởng thiền học qua chí nguyện lập đạo và hoằng hóa của Tổ sư Minh Đăng Quang”.

Mở đầu buổi giảng, Trưởng lão Hòa thượng ôn lại những ý pháp trong bài giảng trước với hình ảnh “chiếc lá úa vàng”, nhằm nhắc nhở đại chúng quay về nội quán: “Khi vào xuất gia rồi thì nên bỏ đi các thích và ghét của bản thân, vì nó chỉ là cái thấy biết ở đời là chưng diện, phô trương, trang điểm vẻ bề ngoài cho hào nhoáng. Biết mình tu rồi thì nên tập buông xuống những ham chơi, tính so đo, vì tóc đã cạo, không son phấn, quần áo tốt đẹp, mặc chiếc y một màu, khi ăn cũng không lựa chọn thích ghét, khi ở thì ở chung không tỵ hiềm… ‘Chiếc lá úa vàng’ rơi xuống chính là ẩn dụ cho sự buông bỏ những gì không còn cần thiết, để nhường chỗ cho mầm non mới – chánh pháp và hạnh tu – có thể đâm chồi, nảy lộc trong tâm thức hành giả”.

Từ đó, Trưởng lão Hòa thượng khuyên nhắc hành giả nên giảm bớt chuyện buồn vui, thương ghét, chuyện thị phi nên tránh, kể cả những lạc thú (ly dục) phải lìa, không nghĩ nhớ việc đời. Người xuất gia nên nhớ kinh, luật, luận thay vì nghĩ tưởng chuyện đời, khi đó đóa hoa đức hạnh và trí tuệ mới có thể nở rộ như hoa của cây Trú độ - biểu tượng của sự tỉnh thức và giải thoát. Đồng thời, khi ở trong đạo phải biết thế nào là thiện, thế nào là bất thiện, thế nào là căn của thiện, thế nào là căn của bất thiện (Kinh Đại Câu-hy-la) để mà hành trì, tránh né, loại trừ trong khi tu tập để có được sự bình yên và tĩnh lặng.

Là một người xuất gia trong giáo pháp Khất sĩ, Hòa thượng nhấn mạnh cho đại chúng, hãy thấy hạnh phúc khi là con cháu của Tổ sư, với chí nguyện “Nối Truyền Thích Ca Chánh pháp”. Bởi lẽ, Tổ nói là làm được, đây là điều mà hành giả cần thực hành theo để xứng với gương hạnh của Tổ sư khai sáng.

Đi vào phần chính bài giảng, Trưởng lão Hòa thượng đi sâu phân tích năm tư tưởng thiền học tiêu biểu qua chí nguyện lập đạo của Tổ sư Minh Đăng Quang – vị khai sáng Đạo Phật Khất sĩ Việt Nam:

• Thứ nhất, để tìm ra con đường chân lý thì ngay khi là Thái tử cũng đã tự quan sát thấy rõ nỗi khổ của cuộc đời vốn dĩ là “vô thường, khổ não, vô ngã, bất tịnh”, nên Ngài đã quyết chí xuất gia (thứ nhất).
• Việc thứ hai là buông bỏ những gì đang có: ngai vàng, điện ngọc, vợ đẹp, con ngoan.
• Quyết chí xả thân tìm đạo tu học, dấn thân hành đạo, đó là chí nguyện thứ ba trong lập đạo của Tổ sư.
• Thứ tư là vượt qua mọi thử thách của tự thân về tứ sự (ăn, mặc, ở, bệnh); những ngoại cảnh thiên nhiên chốn rừng già, núi cao, non thẳm và cả những thử thách nội tâm.
• Khi đó, vị hành giả quyết tâm thực hiện thành tựu sứ mệnh tìm ra chân lý giải thoát khổ đau của chính mình và đem an lạc, lợi ích, hạnh phúc cho chư thiên và loài người. Đây cũng là quan điểm thứ 5.

Qua 5 quan điểm nền tảng căn bản trên, có thể thấy, Tổ sư chủ trương “Nối truyền Thích Ca Chánh pháp – Đạo Phật Khất sĩ Việt Nam” là thọ nhận, kết nối, thừa hành những gì Đức Phật đã thực hiện thành tựu và lưu lại. Đây không chỉ là một khẩu hiệu, mà là một hành trình thực chứng – nơi người hậu học cần noi theo bằng chính hạnh nguyện và đời sống thanh tịnh của mình.

Vậy nên, Trưởng lão Hòa thượng khẳng định, ý pháp tu tập thiền học qua lập trường và công hạnh “nên tập sống chung tu học” của Tổ sư là một nét riêng và lập trường này được hướng dẫn cụ thể qua ba bước thực hành:

• Cái sống là phải sống chung (nền tảng giới luật): dù mỗi người xuất thân từ giai cấp nào trong xã hội, khi xuất gia vào đạo rồi thì  cùng sống chung tu học trong ngôi nhà đạo đức, oai nghi phạm hạnh và giới luật như nhau.
• Cái biết là phải học chung (định hướng pháp bảo): đây chính là Tứ Diệu Đế và những phần giáo lý cơ bản  giúp hành giả nâng cao kiến thức về Phật pháp để tự mình có thể soi sáng tự thân và các pháp, biết rõ con đường và pháp môn tu tập đưa đến đạo quả an vui Niết-bàn.
• Cái linh là phải tu chung (tuệ giác hiển linh): mỗi ngày nhờ định hướng giáo pháp nuôi lớn, làm tăng trưởng giới thân huệ mạng, thực hành công phu thiền định thì nhất định thời gian thân chứng quả linh là điều tất yếu.

Đi vào vấn đề thiền tập – ứng dụng giáo lý căn bản đạt đến thân chứng, Trưởng lão Hòa thượng trích dẫn hai bài pháp trọng yếu mà Đức Phật đã khai thị:

• Bài kinh Chuyển pháp luân: Đức Phật chuyển pháp luân khai thị cho năm anh em A Nhã Kiều Trần Như, khuyên họ từ bỏ hai cực đoan – khổ hạnh ép xác và hưởng thụ dục lạc – đi đến thực hành Trung đạo, tức là Thánh đạo tám ngành.
• Bài kinh Thập nhị nhân duyên: Đây là giáo pháp then chốt giúp hành giả chiêm nghiệm nguyên nhân khổ đau và con đường đoạn tận khổ uẩn. Nếu hành trì đúng đắn, vô minh sẽ đoạn diệt, trí tuệ sẽ phát sanh.

Để đúc kết bài giảng, Trưởng lão Hòa thượng khuyên đại chúng phải thường sám hối nghiệp chướng và xả nghiệp tự thân để con đường tiến tu và thân chứng sẽ hanh thông, như lời dạy của Đức Tổ sư trong Chơn lý “Tu và Nghiệp”: “Người tu là vui trả những nghiệp cũ và không tạo nhân nghiệp mới; tức là dứt nghiệp, tu là đoạn nghiệp”.

Sách tấn chư hành giả, Trưởng lão HT. Giác Toàn khẳng định: “Nếu muốn an trú trong thiền định, hành giả cần noi theo hạnh nguyện của Đức Phật, các vị Bồ-tát và Tổ sư – luôn sống với tâm đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả đối với muôn loài. Đó là cội nguồn của sự an lạc và giác ngộ”.

 

Một số hình ảnh được ghi nhận:

 

Chia sẻ với thân hữu:

In bài viết: