Trong mùa an cư PL.2567 – DL 2023, sáng ngày 13/7/2023 (nhằm ngày 26/5 Quý Mão), HT. Giác Nhân - UVHĐTS, Phó Trưởng ban Hướng dẫn Phật tử T.Ư, Giáo phẩm Hệ phái Khất sĩ, Trụ trì Tịnh xá Ngọc Lợi (Tiền Giang), đã quang lâm thuyết giảng bài kinh “Đặt Tâm Đúng Hướng” cho chư Tăng.

Trong lộ trình tu tập thì người xuất gia có một lý tưởng cao cả là “thượng cầu Phật đạo, hạ hóa chúng sanh”. Cho nên, Hòa thượng chọn bài kinh Đặt Tâm Đúng Hướng nhằm khẳng định cho đại chúng một lối đi đúng đắn của người tu sĩ Phật giáo, với trách nhiệm cao cả là thượng cầu hạ hóa.

“Này các Tỷ-kheo, sợi râu của lúa mì, hay sợi râu của lúa mạch bị đặt sai hướng, khi tay hay chân đè vào, có thể đâm thủng tay hay chân, hay có thể làm đổ máu; sự tình này không xảy ra. Vì cớ sao? Này các Tỷ-kheo, vì sợi râu bị đặt sai hướng. Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo với tâm bị đặt sai hướng, có thể đâm thủng vô minh, làm minh sinh khởi, có thể chứng đạt Niết-bàn; sự tình này không xảy ra”.

Mỗi vị trong chúng ta sẽ có những nguyên nhân khác nhau để xuất gia: hoàn cảnh, biến cố, cuộc sống khó khăn, hay vì thấy cuộc sống đầy bi lụy, khổ đau... mà phát khởi, hay bắt buộc. Đối với những vị xuất gia có lý tưởng buổi đầu rất cao thượng nhưng khi ở trong chùa, tịnh xá một thời gian thì lý tưởng nguội lạnh đi, không tha thiết tu tập mà lại ham thích địa vị, danh lợi hay buồn chán cảnh chùa. Có những vị thì lại thích ra lập cốc sống riêng, sống tự do. Qua đây, Hòa thượng đặt vấn đề để đại chúng suy ngẫm, tự nhìn lại chính mình có còn tha thiết với Đạo.

“Đường êm quá, ai đi mà nhớ ngó!

Đến khi hay, gai nhọn đã vào xương” (Xuân Diệu)

Mượn hai câu thơ của Xuân Diệu, Hòa thượng dạy rằng, đường đời hay đạo không dễ như chúng ta nghĩ, không lường trước việc gì, đừng nghĩ mình tu như vậy là đúng, sống như vậy là đủ. Hiện tại ta đang sống với lý tưởng, hay đang nuôi dưỡng sắc, tài, danh, lợi.

Hòa thượng phân tích: “Khi đi xuất gia là từ bỏ ông bà, cha mẹ, anh em, bà con thân quyến, nhưng khi vô chùa lại kết với Phật tử làm cha mẹ nuôi, anh nuôi, có nghịch lý chăng? Có vị thì ra kinh doanh thêm, tính toán này nọ để có thêm thu nhập, vậy có phải là đặt tâm đúng hướng?”

Ngày xưa quý Đức Thầy không học nhiều nhưng tâm đức lớn, tu tập nhiều mà mở thêm tịnh xá, kiến lập đạo tràng, Phật tử quý kính. Chúng ta vào tu có khi chạy theo thế học nhiều, cho được bằng cấp, địa vị mà quên mất là người con Khất sĩ. Hòa thượng dẫn lời dạy của Hòa Thượng Từ Thông để sách tấn chư Tăng “Tiến sĩ không bằng Khất sĩ” luôn ghi nhớ. Do đó, chúng ta phải suy nghĩ lại là có đặt tâm đúng hướng đưa đến sự giác ngộ hay không? “Món vay món trả phải đồng. Người dâng vật quý là mong phước lành”.

“Đời không đạo nên đời loạn khổ. Đạo ở đời thật chỗ an vui”.

Vậy chúng ta làm gì cho đời an vui, bình yên, cho đời bớt khổ? Đức Phật dạy: “Này các Tỷ-kheo, vị Tỷ-kheo với tâm được đặt đúng hướng, có thể đâm thủng vô minh, làm minh sinh khởi, có thể chứng đạt Niết-bàn; sự tình này có thể xảy ra”.

Liên hệ điều này, Hòa thượng nói lên cuộc đời của Thái tử dám từ bỏ những điều kiện tốt đẹp để vào rừng tu tập, ăn trái cây, uống nước suối mà vẫn sống, kiên trì tu tập, còn chúng ta mới thấy món không vừa ý là đã phiền lòng. Thái tử có lý tưởng cao thượng khi thấy cảnh già, bệnh, chết để tìm cái vô sanh, cái chí thiện đạo lộ (Kinh Thánh Cầu) và muốn giúp chúng sanh thoát khổ nên Ngài không ngại vất vả, không sợ hãi rừng sâu, vượt bao chướng ngại để giác ngộ thành Phật.

“Đạo chưa thành, thân bỏ sao đang.

 Độ đời nguyện lớn thênh thang” (Nhớ ơn Phật)

Cuộc đời Đức Tổ sư cũng đâu phải bằng phẳng, phải tìm cầu giáo pháp nhiều nơi rồi tự mình tu tập và chứng hiểu thuyền Bát nhã, mở ra con đường mới “Nối Truyền Thích Ca Chánh Pháp”. Với bao khó khăn buổi đầu, đầy gian truân, nhiều chướng ngại, mới thành tựu được giáo pháp, hình thành một Hệ phái Khất sĩ từ 20 vị đến hơn 2.000 vị Tăng Ni. “Thuyền Trí Huệ ngược dòng rẽ sóng / Đèn quang minh rạng bóng soi đời” (Thuyền Trí Huệ). Tổ sư cũng đặt tâm đúng hướng để có thể vượt qua bao chướng duyên, thành tựu đạo nghiệp.

Chúng ta là những đệ tử đang hướng đến giác ngộ thì Hòa thượng dạy, đừng sống với cái tưởng, mà hãy sống với cái thực tại, hãy biết mình đang làm gì, đang để tâm hướng ở đâu, có đưa đến sự giác ngộ chăng, hãy luôn nhìn lại chính mình. Thầy và bạn chỉ là phương tiện dìu dắt, để biết ơn, còn chính mình mới là cứu cánh, là phải hướng tâm cho đúng với Chánh đạo, nỗ lực quyết chí để cứu độ chính mình và làm rạng rỡ tông môn. Khi tâm đã sáng thì truyền trao lại cho mọi người, đó là cách trả ơn cuộc đời đúng nghĩa. “Đạo ôn hòa bủa đức phục thâu”.

Đặt tâm đúng hướng thì minh sanh khởi, khi đó sẽ không dao động trước mọi biến cố, không tham đắm trước mọi tịnh tướng, điềm tĩnh như Đức Phật khi bị mắng chửi, bình thản như Thiền sư Bạch Ẩn khi bị vu oan. Đó là cảnh giới cao thượng của Phật, bậc Thánh ở đời. “ Như thường, như vậy, như nhiên, Như như, chẳng động, không thiên, không dời”, (kệ Ý).

Khi là người xuất gia, dù lý tưởng có khác nhau, nhưng hãy cố gắng đặt tâm cho đúng để giúp mình an vui và cho đời sự an nhiên. Đừng tự phụ, tự mãn, mình vẫn còn yếu lắm thì hãy nghĩ cho Tổ thầy mình mà cố gắng, cũng đặt trách nhiệm ngay chính mình, tương lai mình sẽ làm gì để kế thừa truyền thống thầy Tổ và làm mô phạm cho Phật tử nương nhờ mà tinh tấn tu tập, Hòa thượng sách tấn đại chúng.

Một số hình ảnh tại buổi thuyết giảng;

Chia sẻ với thân hữu:

In bài viết: