Ngày thứ 4 của khóa BDTT PL.22569 tại Pháp viện Minh Đăng Quang (P.Bình Trưng, TP.HCM), chiều 8/7/2025 (14/6/Ất Tỵ), chư Tôn đức Tăng Ni tiếp tục có những bài tham luận ý nghĩa và thiết thực đến đại chúng tại khóa học.

 

Thượng tọa Giác Hoàng – UV HĐTS, Phó Viện trưởng VNCPHVN, Chánh Thư ký Ban Thường trực Giáo phẩm Hệ phái, Chánh Thư ký khóa BDTT

Theo đó, với chủ đề “Phật giáo Khất sĩ: Một số điều đã thống nhất”, TT. Giác Hoàng mở đầu phiên tham luận đã khái quát tiến trình hình thành danh xưng và cơ cấu của Phật giáo Khất sĩ từ thời Tổ sư Minh Đăng Quang đến nay, bao gồm:

• Danh xưng qua các thời kỳ: Từ “Đạo Phật Khất sĩ” đến “Đoàn du tăng khất sĩ”, và chính thức dùng danh xưng “Hệ phái Khất sĩ” khi Giáo hội Phật giáo Việt Nam thành lập năm 1981 – như một thành viên hợp nhất, ngang hàng với các tông phái khác. Theo Thượng tọa, gần đây, danh xưng “Phật giáo Khất sĩ” được sử dụng nhiều hơn để làm rõ đây là một tông phái Phật giáo có truyền thừa, học giới và giới luật riêng biệt.
• Về khóa tu truyền thống, TT. Giác Hoàng cho biết khóa đầu tiên được tổ chức năm 2010, đến nay bên Tăng đã có 38 khóa, bên Ni còn nhiều hơn.
• Khóa huân tu – một mô hình tu tập mới dành riêng cho các giáo phẩm – cũng đã được hình thành và phát triển ổn định.
• Thượng tọa cũng cho biết rõ về hệ thống tổ chức của PGKS gồm: Ban Giáo phẩm Chứng minh (tương đương Hội đồng Chứng minh Trung ương); Ban Thường trực Giáo phẩm (tương đương Hội đồng Trị sự); Hội đồng Giáo phẩm Phật giáo Khất sĩ bao gồm chư Tôn đức các giáo đoàn (sẽ sớm được trình văn bản chính thức lên GHPGVN sau Đại hội toàn quốc).

Một nội dung đặc biệt quan trọng được TT. Giác Hoàng trình bày là quy ước danh xưng và chức danh trong tổ chức, nhằm tránh mơ hồ trong cách gọi và chức năng từng vị:

• Bên Tăng, người đứng đầu mỗi giáo đoàn gọi là Tăng trưởng, dưới đó là Tri sự trưởng, Phó Tăng trưởng, v.v.
• Đối với Ni giới, hiện vẫn còn đang khảo cứu và hoàn thiện quy ước danh xưng. Các tổ chức Ni đã thống nhất dùng tên như Ni giới Giáo đoàn 1, 3, 4, 6, và dùng chung danh xưng Ni giới Phật giáo Khất sĩ.
• Các ban chuyên môn của hệ phái gồm 10 ban với các vị Hòa thượng, Thượng tọa đứng đầu như Giác Toàn, Giác Pháp, Minh Bửu, Minh Thành, v.v…

Cuối tham luận, TT. Giác Hoàng đã chia sẻ tâm huyết về một số điểm đã thống nhất trong nội bộ hệ phái qua các phiên họp khóa huân tu và các hội nghị gần đây, như: khóa tu truyền thống. Theo đó, khóa tu phải giữ tinh thần thanh bần, thiểu dục tri túc, giảm bớt phục vụ, tiết chế vật chất, tăng chất lượng tu học. Ngoài ra, một số quy định về khóa tu xuất gia gieo duyên, các nghi lễ PGKS, số lượng thành viên và một số nội dung cần lưu ý đối với Ban Tăng sự và Ban Giáo dục tu thư… cũng được Thượng tọa thông tin đến đại chúng.

 

Ni sư Nghiêm Liên

Nối tiếp buổi tham luận, NS. Nghiêm Liên đã đưa đến cho đại chúng những tri thức căn bản về Trung đạo trong Phật giáo, đồng thời trình bày đặc trưng của tư tưởng Khất sĩ – con đường của sự dung hòa, tỉnh thức và giải thoát, qua đề tài “Triết lý Trung đạo trong Chơn lý của Tổ sư Minh Đăng Quang”.

NS. Nghiêm Liên khẳng định: Trung đạo không chỉ là tư tưởng triết học, mà là linh hồn của đạo Phật – con đường thẳng giữa hai cực đoan khổ hạnh và hưởng dục. Trung đạo là đạo sống, là ngọn đèn soi đường cho hành giả đến nơi an lạc, giải thoát. Đức Phật đã chứng đạo dưới cội bồ-đề chính nhờ từ bỏ hai cực đoan ấy để thực hành con đường trung dung – điều được trình bày trong Kinh Chuyển Pháp Luân và Bát Chánh Đạo.

Với Tổ sư Minh Đăng Quang – người khai sáng Hệ phái Khất sĩ – tư tưởng Trung đạo không chỉ là lý thuyết trừu tượng, mà được hiện thực hóa trong đời sống hành đạo: sống thiểu dục tri túc, tam y nhất bát, nếp sống du phương, không quá khổ hạnh nhưng cũng không hưởng lạc. Tổ sư định nghĩa: “Giáo lý của Khất sĩ là Trung đạo, Chánh đẳng Chánh giác vô thượng, cốt yếu để đem lại chữ hòa cho muôn loại”.

NS. Nghiêm Liên trình bày nhiều đoạn trích minh triết từ bộ Chơn lý, qua đó cho thấy Trung đạo trong giáo pháp Tổ sư không chỉ là con đường “không thái quá, không bất cập”, mà còn là sự an trú nơi chân lý tối hậu, là biểu hiện của tâm quân bình, tuệ giác rực rỡ và lòng từ bi dung nhiếp:

• “Tinh thần vật chất không dư không thiếu, không phiền não lo âu… mới được yên quý, kêu là Trung đạo Chánh đẳng”.
• “Trung đạo là sự không thiên lệch, không chấp thủ, không sa vào nhị nguyên thiện – ác, cao – thấp, có – không”.

Đi vào giá trị ứng dụng của lý Trung đạo trong con đường hành đạo Khất sĩ. Theo NS. Nghiêm Liên, Trung đạo không chỉ là triết lý mà là phương pháp tu tập sống động, được thể hiện rõ trong đời sống Tăng đoàn: Không hành xác cực đoan nhưng cũng không nuông chiều thân xác; Không đoạn tuyệt thế gian, nhưng cũng không nhiễm đắm; Sống chan hòa với chúng sanh, lấy từ bi và trí tuệ làm gốc rễ chuyển hóa.

Tổ sư Minh Đăng Quang với chí nguyện “Nối truyền Thích Ca Chánh pháp” đã dung hợp tinh thần Nam truyền và Bắc truyền, vận dụng Trung đạo để xây dựng mô hình tu học đặc thù: ăn chay, thọ giới, khất thực, thâu nhận Ni giới, giữ giới nghiêm túc nhưng linh hoạt với thời đại.

Kết thúc bài giảng Ni sư nhắn gửi: “Giữa xã hội đầy biến động và cực đoan hiện nay, người tu Khất sĩ cần xem Trung đạo là kim chỉ nam sống còn, là cách sống hài hòa với thân tâm, xã hội và giáo pháp. Trung đạo giúp hành giả giữ vững niềm tin nhưng không cực đoan giáo điều, sống tỉnh thức nhưng không đoạn tuyệt nhân gian, đồng thời giúp hành giả thực hành đạo lý nhưng không xa rời thực tại đời thường.

 

Một số hình ảnh được ghi nhận: