Tục cúng kính, cầu siêu Cửu Huyền Thất Tổ, cha mẹ, anh em quá cố, nhân vào lễ hội Vu Lan là nét đẹp văn hoá truyền thống của Phật tử Việt Nam và các quốc gia Á Đông. Thế nhưng, có gia đình thực hiện đúng chánh pháp, có gia đình rơi vào hủ tục mê tín dị đoan, như tế sống các loài vật rồi làm thịt ăn hay đốt vàng mã… Vậy làm thế nào để việc cúng kính có lợi ích thiết thực?

“Kinh Cúng Thí Người Mất” trong Kinh Tụng Hằng Ngày do ĐĐ. TS. Thích Nhật Từ biên soạn (gồm 49 phẩm kinh được xem là quan trọng, có giá trị lớn thuộc Nam truyền và Bắc truyền), từ trang 269 đến trang 274, đã đưa ra phương thức cúng kính người quá cố như thế nào cho đúng chánh pháp theo lời Phật dạy, nay xin mạn phép cùng sẻ chia với các Phật tử.

Trong kinh giải đáp về nghi vấn của một thầy cúng Bà-la-môn tên là Cha-nu-sô-ni (Janussoni). Ông hỏi Đức Phật về việc cúng kính phẩm vật có thực sự lợi ích cho người quá vãng không?

Đức Phật dạy rằng, nếu có sự tương xứng thì người chết sẽ hưởng được, bằng không thì họ không được hưởng gì cả!

Vậy trường hợp nào là tương xứng và trường hợp nào là không tương xứng?

Đức Phật dạy rằng có 4 trường hợp không tương xứng:

- Trường hợp thứ nhất: Kẻ làm ác, sau khi chết bị đoạ vào địa ngục, tại đây họ được nuôi sống bằng thức ăn của địa ngục như sắt nóng nấu sôi, than hồng, sự buốt giá… Sự tích Tôn giả Mục Kiền Liên cứu mẹ, thấy mẹ đói khát Ngài dâng mẹ bát cơm nhưng khi đưa lên miệng thì cơm hóa thành than, vì do tâm bỏn sẻn của bà. Trong trường hợp này thì sự cúng kính phẩm vật dù linh đình, phong phú đến mấy, người đọa địa ngục vẫn không thể hưởng được! Trong trường hợp này thì Phật dạy chỉ có thể nhờ oai lực của hàng Sa-môn dùng kinh Phật cảm hóa, tiếp độ người chết để họ từ bỏ gian ác, bỏn sẻn, tham lam thì họ mới có thể siêu thoát. Vậy thức ăn ở đây chỉ có thể là Pháp thực dành cho người quá vãng mà thôi.

- Trường hợp thứ hai: Người nào gieo 10 điều ác, khi chết phải bị sanh vào các loài động vật, tại đây họ được nuôi sống bằng thức ăn của loài động vật tương xứng theo giống loài, ví dụ: cọp beo ăn thịt sống, khỉ ăn trái cây, gà vịt ăn ngũ cốc… do đó thức ăn, phẩm vật của người thân cúng kính cho họ, họ cũng không hưởng được.

- Trường hợp thứ ba: Người còn sống biết gìn giữ năm giới cấm, được tái sanh làm người, họ có thức ăn riêng do cha mẹ cung cấp hoặc tự kiếm. Vì người chết tái sanh làm người khác rồi, khi ta cúng thí vật thực tại nhà mình, có thỉnh mời cách mấy, họ cũng không thể về mà ăn được! Vậy các món ăn, vật thực của ta cúng kính làm sao họ thọ nhận được.

Trường hợp thứ tư: Người thân quá vãng được tái sanh ở cõi chư thiên do tu tập 10 nghiệp lành, họ cũng không thọ nhận phẩm vật do người thân cúng kiếng. Vì thức ăn dành cho chư thiên và thức ăn dành cho thế giới ngạ quỷ hoàn toàn khác biệt, nên dù chúng ta có cầu nguyện nhưng việc cúng kiếng ấy không tương ưng với thế giới chư thiên, nên thân nhân cũng không nhận được, mà chỉ nhận được công đức Pháp thí thanh cao do chư Tăng Ni hồi hướng.

- Chỉ có một trường hợp duy nhất người chết có thể nhận được vật thực của người thân cúng, đó là khi họ chưa được siêu thoát, còn trong cảnh giới ngạ quỷ (hồn ma bóng quế), họ luôn đói khát, thức ăn nào cúng cho họ thì họ sẽ hưởng được thức ăn đó. Tuy nhiên hàng ngạ quỷ vì không có thân xác hiện hữu nên họ chỉ thưởng thức hương vị của thức ăn mà thôi!

Chúng ta là người phàm mắt thịt, không có khả năng nhận biết hương linh Cửu Huyền Thất Tổ, cha mẹ, anh em, con cháu của mình đã tái sanh về cảnh giới nào hay đã bị đọa vào địa ngục, ngạ quỷ hay súc sanh… Do đó, tổ chức cúng kính nên đúng với chánh pháp:

1. Chủ yếu là pháp thí: Hàng Tăng chúng, các vị Tôn túc dựa vào kinh Phật để thuyết linh, giáo hoá, hồi hướng cho các vong linh sẽ có oai lực, hiệu lực hơn hàng thiện nam tín nữ tại gia. Nhưng khi tổ chức thỉnh mời các vị, con cháu phải hết lòng kính tin, cùng hướng tâm theo lời giáo huấn, hồi hướng cho người quá cố, thì người quá cố mới dễ tương ưng! (qua nghi thức cầu siêu ở các tịnh xá hay ở chùa là tốt nhất). Đức Phật đã dạy “Bố thí pháp là tối thượng”.

2. Phẩm vật trong sạch: Phẩm vật không cần phải linh đình, chỉ cần tinh khiết là đủ, bởi lẽ hương linh chỉ hưởng thọ qua hương vị. Đồng thời khi thực hiện nghi thức tưởng niệm, các vị Tôn túc đã dùng tâm định cầu nguyện hóa thực cho người hưởng dụng được no đủ và hiểu biết chánh pháp mà an vui, giải thoát. Để khỏi tạo điều kiện chấp thủ cho hương linh, chúng ta không nên cúng kính quá dài ngày (quá 49 ngày) và các loại thức ăn khoái khẩu, rồi mời gọi hương linh về hưởng dụng mỗi ngày, như thế thì họ sẽ chậm đầu thai hay siêu thoát!

3. Hạn chế sát sanh: Không nên sát sanh, tế sống các loài vật rồi lấy thịt đãi đằng bà con lối xóm, vì làm như thế thì người quá vãng có thể tương ứng tâm đói khát của loài ngạ quỷ, nghiệp thức càng nặng nề hơn, làm sao họ siêu thoát được, mà người cúng lại mang thêm tội sát sanh hại vật.

4. Không nên đốt vàng mã: Đây là một hủ tục mê tín dị đoan (hiện nay rất phổ biến trong dân gian), đó là đốt vàng mã, tiền vàng, đô la, xe hơi, nhà lầu bằng giấy… chỉ phí tiền và ô nhiễm môi trường, chẳng có ích lợi gì! Nếu có, chỉ là sự chấp thủ trong tâm thức của hương linh nhất thời, chứ làm sao sử dụng được (vì đã ra tro bụi, và chưa nói sự tương ưng nghiệp của các cõi!). Nhiều người cho rằng, làm như thế người mất sẽ thoả mãn mà phù hộ cho con cháu, vậy hóa ra đó là sự hối lộ sao?

Nói tóm lại, chúng ta nên thực hiện phong tục cúng thí người mất, nhưng nên phải đúng chánh pháp, với tất cả tâm thành để hồi hướng công đức cho người quá vãng. Tuy nhiên, theo lời Phật dạy thì thông qua hành động hướng thiện, làm lành lánh dữ, tín tâm cúng dường Tam bảo, tu tập giới hạnh của người tại gia 5 giới, con cháu chỉ cần hồi hướng công đức lành cho Cửu Huyền Thất Tổ, cha mẹ, anh em là họ sẽ vui lòng mỉm cười nơi chín suối… Hơn nữa, theo Kinh Địa Tạng, công đức phần lớn thuộc về người tổ chức cúng dường, chứ người quá vãng chỉ hưởng được 1/7 công đức mà thôi. Do vậy trong đời sống hằng ngày, chúng ta phải nỗ lực làm nhiều công đức lành, càng nhiều càng tốt để hồi hướng công đức ấy thì người quá vãng sớm siêu thoát, người sống được an vui, mạnh lành. 

Chia sẻ với thân hữu:

In bài viết: